Trong các thời kỳ khác nhau của cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm xây dựng, củng cố sự đoàn kết thống nhất trong Đảng; coi sự đoàn kết thống nhất là sinh mệnh của Đảng, là vấn đề sống còn của cách mạng, là cơ sở để thống nhất giai cấp, là điều kiện để đoàn kết toàn dân và đưa cách mạng đến thắng lợi. Đảng luôn nhắc nhở các cấp ủy đảng, toàn thể đảng viên phải hết sức quan tâm xây dựng, giữ gìn sự thống nhất trong Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình.

Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý giáo dục đội ngũ cán bộ, đảng viên ý thức việc xây dựng, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Người là hiện thân của khối đoàn kết thống nhất toàn Đảng, toàn dân Việt Nam. Người dạy: “Đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công” [1]. “Muốn đoàn kết tốt thì phải phê bình, tự phê bình tốt, nghĩa là xuất phát từ đoàn kết mà phê bình và tự phê bình, phê bình và tự phê bình để đi đến đoàn kết hơn nữa” [2]. “Mục đích phê bình cốt để giúp nhau sửa chữa, giúp nhau tiến bộ. Cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn, đúng hơn. Cốt đoàn kết và thống nhất nội bộ. Vì vậy phê bình mình cũng như phê bình người phải ráo riết, triệt để, thật thà, không nể nang, không thêm bớt. Phải vạch rõ cả ưu điểm và khuyết điểm. Đồng thời, chớ dùng những lời mỉa mai, chua cay, đâm thọc. Phê bình việc làm, chứ không phải phê bình người” [3].

Vận dụng sáng tạo tư tưởng của Mác-Lênin, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV và các Nghị quyết hội nghị Trung ương tiếp theo của Đảng ta đã tổng kết những bài học kinh nghiệm lớn về vấn đề xây dựng, củng cố khối đoàn kết thống nhất:

- Sự đoàn kết thống nhất phải dựa trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách đúng đắn của Đảng. Đảng đòi hỏi tất cả đảng viên phải nắm vững đường lối của Đảng. Đó là cơ sở tạo nên sự thống nhất về tư tưởng, sự thống nhất trong hành động.

- Đoàn kết nhất trí trong Đảng dựa trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc tập trung dân chủ. Nguyên tắc tập trung dân chủ vừa bảo đảm phát huy được trí tuệ, sức mạnh của tập thể đội ngũ đảng viên, vừa bảo đảm sự lãnh đạo, tập trung thống nhất về tư tưởng, hành động của đội ngũ đảng viên.

- Thường xuyên bồi dưỡng tình đồng chí thân ái cho cán bộ, đảng viên; thái độ chân thành, cởi mở, tôn trọng lẫn nhau, tính khiêm tốn, biết thông cảm, hết lòng giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ là những nét tiêu biểu của tình đoàn kết cộng sản. Biết thông cảm với nhau khi gặp khó khăn, chân thành trong cuộc sống hằng ngày, biết tôn trọng cá nhân, biết lắng nghe ý kiến của đồng chí mình là một phong cách sống rất cần thiết để tạo nên bầu không khí đoàn kết trong tập thể.

- Thường xuyên và nghiêm túc tự phê bình, phê bình là một phương pháp căn bản để tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng

- Xây dựng và bảo vệ hạt nhân lãnh đạo thật sự là trung tâm cho khối đoàn kết thống nhất của Đảng.

Tóm lại, xây dựng khối đoàn kết thống nhất vững chắc là quy luật trưởng thành của Đảng Cộng sản chân chính. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ ra rằng “Kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; thường xuyên củng cố, tăng cường đoàn kết trong Đảng và hệ thống chính trị…”. Xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng là di sản vô giá mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại, là nguồn gốc sức mạnh tất thắng của cách mạng Việt Nam./.