Tái cơ cấu cơ quan thanh tra: Hành trình xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu quả

Hệ thống cơ quan thanh tra Việt Nam đang bước vào một giai đoạn cải cách quan trọng với Quyết định số 755/QĐ-TTg do Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký ban hành. Quyết định này phê duyệt Kế hoạch thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Ban Bí thư về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra, với mục tiêu xây dựng một bộ máy tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả. Kế hoạch không chỉ cụ thể hóa các chỉ đạo từ Trung ương mà còn đảm bảo sự đồng bộ với quá trình sắp xếp đơn vị hành chính, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Kế hoạch được xây dựng nhằm thực hiện Kết luận số 134-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị và Ban Bí thư, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan, bao gồm Thanh tra Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các tổ chức khác. Mục tiêu chính là tạo ra một hệ thống thanh tra hoạt động hiệu quả hơn, đồng bộ với các cải cách hành chính, đặc biệt là việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là tuyên truyền, phổ biến nội dung Kết luận số 134-KL/TW và Kế hoạch này để đảm bảo sự thống nhất trong nhận thức và hành động. Điều này giúp các cơ quan, tổ chức và cán bộ hiểu rõ tầm quan trọng của việc tái cơ cấu, từ đó phối hợp triển khai một cách đồng bộ, hiệu quả.

Để đảm bảo hệ thống thanh tra vận hành hiệu quả, Kế hoạch nhấn mạnh việc rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến tổ chức và hoạt động thanh tra. Thanh tra Chính phủ sẽ chủ trì xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức mới của cơ quan này theo trình tự, thủ tục rút gọn. Đồng thời, hai dự thảo luật quan trọng là Luật Thanh tra (sửa đổi) và Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi) sẽ được xây dựng và trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 khóa XV. Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) sẽ bao gồm các quy định sửa đổi, bãi bỏ những nội dung liên quan trong các luật chuyên ngành để đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ. Hai dự thảo luật này được kỳ vọng sẽ có hiệu lực đồng thời, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho hoạt động thanh tra trong giai đoạn mới.

Ngoài ra, các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ được ban hành, đồng bộ với quá trình sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động thanh tra và kiểm tra trong các ngành, lĩnh vực cũng sẽ được rà soát, bổ sung để đảm bảo tính liên thông và hiệu quả.

Kế hoạch đưa ra lộ trình cụ thể để sắp xếp lại tổ chức bộ máy và nhân sự của Thanh tra Chính phủ. Một trong những thay đổi lớn là chấm dứt hoạt động của 12 Thanh tra Bộ và 5 đơn vị cấp vụ thuộc Thanh tra Chính phủ. Đồng thời, Trường Cán bộ Thanh tra và Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra sẽ được hợp nhất, tạo nên một mô hình tổ chức tinh gọn hơn.

Công chức làm công tác thanh tra tại 12 Thanh tra Bộ sẽ được tiếp nhận và điều chuyển về các vụ, cục, đơn vị của Thanh tra Chính phủ, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ. Quá trình này bao gồm việc bàn giao, tiếp nhận hồ sơ đảng viên, công chức và các nội dung liên quan, đồng thời đảm bảo các chế độ, chính sách đối với công chức theo quy định. Việc sắp xếp nhân sự sẽ được thực hiện minh bạch, công bằng, đảm bảo quyền lợi và ổn định đội ngũ. Ở cấp địa phương, Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ được tái cơ cấu bằng cách chấm dứt hoạt động của Thanh tra cấp huyện và Thanh tra Sở. Các đơn vị này sẽ được tổ chức lại thành các bộ phận trực thuộc Thanh tra tỉnh, đảm bảo sự tập trung, thống nhất trong quản lý và thực hiện nhiệm vụ.

Về cơ sở vật chất, Kế hoạch yêu cầu sử dụng tối đa trụ sở và cơ sở vật chất hiện có của Thanh tra Chính phủ, đồng thời tận dụng các trụ sở dôi dư từ các cơ quan nhà nước sau khi sắp xếp theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Mục tiêu là tiết kiệm, hiệu quả và tránh lãng phí nguồn lực.

Trong trường hợp chưa thể bố trí ngay các trụ sở dôi dư, Thanh tra Chính phủ được phép thuê trụ sở làm việc để đảm bảo hoạt động không bị gián đoạn. Việc thuê trụ sở sẽ tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, đảm bảo tính minh bạch và hợp lý. Tương tự, Thanh tra tỉnh cũng sẽ được sắp xếp, bố trí trụ sở và cơ sở vật chất phù hợp để duy trì hoạt động liên tục, hiệu quả.

Kế hoạch tái cơ cấu hệ thống thanh tra là một bước tiến quan trọng trong cải cách hành chính, góp phần xây dựng một bộ máy quản lý nhà nước tinh gọn, hiệu quả. Việc hoàn thiện khung pháp lý, sắp xếp tổ chức, nhân sự và cơ sở vật chất sẽ tạo điều kiện để hệ thống thanh tra hoạt động chuyên nghiệp, minh bạch hơn, đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Đây cũng là minh chứng cho quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Với sự chỉ đạo sát sao từ Bộ Chính trị, Ban Bí thư và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, hệ thống thanh tra Việt Nam đang từng bước chuyển mình, hướng tới mục tiêu tinh gọn, mạnh mẽ và hiệu quả hơn bao giờ hết.

Quyết định số 755/QĐ-TTg và Kế hoạch thực hiện Đề án sắp xếp hệ thống thanh tra đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực cải cách hành chính. Hệ thống thanh tra tinh gọn, hiệu quả sẽ góp phần nâng cao năng lực quản lý, giám sát, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước./.

(Nội dung sưu tầm từ Tạp chí Thanh tra Chính phủ)

Thanh Khiết, Thanh tra Sở