Kết quả nổi bật trong công tác phát hiện, xử lý tham nhũng được Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong khái quát khi phát biểu kết luận Hội nghị toàn quốc sơ kết 5 năm việc thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, vào sáng 24/12/2024.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ khái quát, công tác phòng, chống tham nhũng đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tích cực. Đầu tiên, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

“Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất coi trọng công tác xây dựng thể chế”, theo Tổng Thanh tra Chính phủ.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh “công tác phát hiện, xử lý tham nhũng
tiếp tục được chỉ đạo quyết liệt, có bước tiến mạnh, đột phá” 

Ông cho hay, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thành lập Ban Chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế. Trên cơ sở đánh giá khó khăn, vướng mắc, Ban Chỉ đạo họp để bàn giải pháp khắc phục, trình cấp thẩm quyền để sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật, để vừa tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, vừa phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực.

Các bộ, ban, ngành, địa phương đã thực hiện nhiều giải pháp phòng ngừa tham nhũng đồng bộ, hiệu quả. Nhất là rà soát, xây dựng, ban hành và thực hiện chế độ, định mức, tiêu chuẩn; chuyển đổi vị trí công tác của công chức, viên chức; công khai, minh bạch hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị; kiểm soát tài sản, thu nhập; cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, cũng được các bộ, ngành, địa phương chú trọng. Đáng chú ý, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tiếp tục được chỉ đạo quyết liệt, có bước tiến mạnh, đột phá.

Các cơ quan chức năng trong khối nội chính có sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng trong việc phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực qua thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Trong đó, đã thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử nhiều vụ việc, vụ án đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận xã hội quan tâm, được Ban Chỉ đạo Trung ương, Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao”, Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay.

Ông điểm danh một số vụ án được dư luận đặc biệt quan tâm như vụ Vạn Thịnh Phát, AIC, FLC, Phúc Sơn, Thuận An,… Qua các vụ án này thể hiện rõ quan điểm “quyết tâm chính trị rất cao, hành động mạnh mẽ, có tính đột phá và không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Tổng Thanh tra Chính phủ nhìn nhận, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua vẫn còn có tồn tại, hạn chế. Trong đó, theo ông, cơ chế, chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực còn sơ hở, bất cập, dễ bị lợi dụng để tham nhũng, tiêu cực.

“Điểm này đúng như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh cần phải tháo gỡ những điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, bởi đây là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, ông Đoàn Hồng Phong nói.

Một số giải pháp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực còn hình thức, hiệu quả chưa cao. Cải cách hành chính chuyển biến chưa mạnh mẽ, thủ tục hành chính còn rườm rà. Cạnh đó, tổ chức, bộ máy còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian, kém hiệu lực, hiệu quả, vì vậy cần phải tinh gọn tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Trung ương.

Những hạn chế trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực do 5 nguyên nhân chủ yếu, theo Tổng Thanh tra Chính phủ. Trong đó, ông lưu ý đến nguyên nhân do cơ chế, chính sách, pháp luật.

Cụ thể là, Luật Phòng, chống tham nhũng vẫn còn có một số quy định chưa phù hợp, hạn chế, bất cập như quy định về: công khai, minh bạch về tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị; chuyển đổi vị trí công tác; kiểm soát tài sản, thu nhập, nhất là các quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục xác minh tài sản, thu nhập,…

Tổng Thanh tra Chính phủ chia sẻ, quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập là một trong những vấn đề được nói đến nhiều bởi thực tế triển khai có nhiều bất cập, như mẫu biểu kê khai tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn “rất khó hiểu”; rồi một số vấn đề chưa có quy định như tài sản hình thành trong tương lai,…

Để phát huy những kết quả đạt được và khắc phục những tồn tại, hạn chế, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho rằng cần tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng.

Bên cạnh sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng còn bất cập, cần tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội.

Việc này, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, đảm bảo chặt chẽ, không để sơ hở, thiếu sót, không để các đối tượng lợi dụng để tham nhũng, tiêu cực, theo Tổng Thanh tra Chính phủ.

Khi chưa sửa được luật, thì tiếp tục thực hiện nghiêm Luật Phòng, chống tham nhũng, trong đó, thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng ngừa tham nhũng; tăng cường công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng.

“Các cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án cần quan tâm kiện toàn tổ chức, bộ máy, bố trí lực lượng đảm bảo thực hiện tốt công tác phòng, chống tham nhũng”, ông Đoàn Hồng Phong nói.

Với ngành Thanh tra, theo ông, cần tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong việc thực hiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng.

“Cần tăng cường phát hiện, xử lý tham nhũng qua thanh tra, nhất là kịp thời chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra”, Tổng Thanh tra Chính phủ quán triệt.

Ngoài ra, tiếp tục phát huy vai trò của xã hội trong công tác phòng, chống tham nhũng; tăng cường hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND và Mặt trận Tổ quốc về công tác phòng, chống tham nhũng.