Xây dựng nông thôn mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới ngày càng thực chất và đi vào chiều sâu, gắn với xây dựng “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” có ý nghĩa quan trọng và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, góp phần đưa đất nước phát triển phồn vinh, hạnh phúc.

Lý tưởng và mục tiêu nhân văn cao cả suốt cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là giải phóng con người, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân lao động. Trong điều kiện một nước nông nghiệp lạc hậu ở thời kỳ quá độ đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, Người đã sớm xác định phải phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Người không chỉ khẳng định vai trò quan trọng của xây dựng nông thôn mới, mà còn vạch ra mục tiêu, nội dung, biện pháp xây dựng nông thôn. Những quan điểm đó vẫn vẹn nguyên giá trị trong công cuộc đổi mới, thực hiện thắng lợi mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới hiện nay, góp phần quan trọng đưa đất nước phát triển phồn vinh, hạnh phúc.

Về mục tiêu xây dựng nông thôn mới: Trước hết, xây dựng nông thôn mới góp phần thực hiện thành công công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước ta “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng nông thôn mới chính là đổi mới xã hội nông thôn “sửa đổi cách ăn, cách mặc, cách ở, cách đi lại, cách làm việc” và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, cho nhân dân lao động có cuộc sống ấm no, văn minh, hạnh phúc.

Ngoài ra, xây dựng nông thôn mới sạch đẹp còn góp phần bảo vệ môi trường, làm giàu sinh thái, tái tạo và bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên: “Nông thôn của ta, nhà ở của đồng bào phần nhiều đang ọp ẹp, tối tăm, chẳng ra sao, chẳng có hàng lối gì… Bây giờ mình phải đổi mới nông thôn. Nông thôn mình phải quang đãng sạch sẽ. Đồng bào muốn ăn ở tươm tất thì phải có gỗ. Muốn có gỗ thì phải trồng cây. Đã trồng cây thì phải chăm bón”. Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động phong trào Tết trồng cây, làm cho việc trồng cây lan tỏa rộng khắp, coi đó là “một kế hoạch kinh tế lâu dài và liên tục”, “một việc quan trọng chuẩn bị cho công việc xây dựng nông thôn mới nay mai”.

Nông thôn mới góp phần phát triển quan hệ cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Nông thôn là nơi lưu giữ giá trị bản sắc văn hóa 54 dân tộc anh em của cộng đồng dân tộc Việt Nam. Ở hầu khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước, văn hóa lễ hội đều gắn liền với nông nghiệp, đời sống nông thôn; bản sắc, giá trị văn hóa nông thôn là cốt lõi của văn hóa dân tộc. Nông thôn không chỉ là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc mà còn là nơi lan tỏa, kết nối sự đoàn kết, phát huy các giá trị văn hóa lên tầm cao mới, là động lực của sự phát triển đất nước.

Về nội dung xây dựng nông thôn mới: Xây dựng nông thôn mới là một cuộc cách mạng toàn diện trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, con người. Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Nhà nước mới ra đời, nhân dân Việt Nam từ địa vị nô lệ trở thành người làm chủ chế độ mới, bắt tay vào tiến hành cải tạo xã hội nông thôn với nền nông nghiệp lạc hậu, manh mún và nghèo nàn. Một trong những vấn đề cấp thiết đặt ra lúc này đối với Chính phủ mới là xây dựng đời sống mới, trong đó có nông thôn mới phát triển, sạch đẹp; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; gắn với bảo vệ môi trường; cải thiện và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Thứ nhất, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn là phát triển giao thông (làm đường), xây dựng nhà ở, phát triển thủy lợi với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm: “Đắp đường lớn là do Trung ương phụ trách, Bộ Giao thông chịu trách nhiệm. Nhưng địa phương có thể làm những đường nhỏ. Làng này qua làng khác, thì xã tự động làm. Nhiều xã đã làm tốt. Nên làm cho đồng bào thấy rõ lợi ích của việc làm thêm đường sá, tuyên truyền giải thích cho khéo, thì đồng bào tự làm và làm tốt”; “Chúng ta đang chuẩn bị xây dựng nông thôn mới. Việc đầu tiên của nông thôn mới là xây dựng nhà ở cho đàng hoàng”; “Làm thủy lợi thì phải khó nhọc trong vài năm để được sung sướng muôn đời. Làm thủy lợi cần phải kết hợp công trình lớn với công trình vừa và công trình nhỏ; cần phải kết hợp việc giữ nước với việc dẫn nước và việc tháo nước; “Làm đại thủy lợi thì nhà nước phải xuất tiền, nhân dân phải xuất sức. Trung thủy lợi thì nhà nước với nhân dân cùng làm. Tiểu thủy lợi thì do nhân dân làm”…

Thứ hai, xây dựng văn hóa mới, lối sống mới ở nông thôn, trong đó chú trọng xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa mới và phát huy vai trò chủ thể của người nông dân. “Phải làm cho cả làng đều biết chữ, biết đạo đức và trách nhiệm của công dân”; “phải cấm hẳn say sưa, cờ bạc, hút xách, bợm bãi, trộm cắp. Phải tìm cách làm cho không có đánh chửi nhau, kiện cáo nhau. Làm cho làng mình thành một làng “phong thuần tục mỹ”… Trong làng là những gia đình văn hóa: “Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình. Chính vì muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội mà phải chú ý hạt nhân cho tốt”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt việc xây dựng gia đình trong nhiệm vụ xây dựng nông thôn, đặt nhiệm vụ xây dựng nông thôn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong gia đình, thực hiện đời sống mới về quan hệ thì trên thuận, dưới hòa, tôn trọng, tin cậy lẫn nhau, không thiên tư, thiên ái; từ ăn mặc, đến việc làm đều tiêu pha có kế hoạch, ngăn nắp; cưới hỏi giỗ tết nên đơn giản tiết kiệm; quan tâm tới con cái, đến việc tu dưỡng học hành, kỷ cương nền nếp; giải phóng phụ nữ và thực hiện nam nữ bình đẳng.

Trong xây dựng nông thôn mới, mỗi nhân tố cá nhân con người, nhà, làng, nước có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, nếu biết cách phát huy các nhân tố cùng vận động và phát triển theo chiều hướng tích cực thì kết quả rất tốt đẹp: “Nếu mỗi người đều tốt, thì thành làng tốt, nước mạnh. Người là gốc của làng nước. Nếu mọi người đều cố gắng làm đúng đời sống mới, thì dân tộc nhất định sẽ phú cường”.

Về biện pháp xây dựng nông thôn mới, muốn xây dựng thành công nông thôn mới, cần tuyên truyền, vận động, giải thích: “Trước hết, phải tuyên truyền, giải thích… Phải chịu khó nói rõ cho mọi người hiểu đời sống mới có ích thế nào, cách thi hành đời sống mới thế nào. Nói một lần họ chưa hiểu thì nói nhiều lần. Nói đi, nói lại, bao giờ người ta hiểu, người ta làm mới thôi. Nói thì phải nói một cách giản đơn, thiết thực với hoàn cảnh mỗi người; nói sao cho người ta nghe rồi làm được ngay. Việc dễ, việc nhỏ làm được rồi, sẽ nói đến việc to, việc khó”.

Trong tổ chức thực hiện, cần tuân thủ nguyên tắc kế thừa những truyền thống tốt đẹp, chỉ loại bỏ những yếu tố không phù hợp, duy trì, bổ sung và phát triển những yếu tố tiến bộ: Đời sống mới không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, không phải cái gì cũng làm mới. Cái gì cũ mà xấu, thì phải bỏ. Cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền phức thì phải sửa đổi lại cho hợp lý. Cái gì cũ mà tốt, thì phải phát triển thêm. Cái gì mới mà hay, thì ta phải làm. 

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng nông thôn mới hiện nay

Vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, công cuộc xây dựng nông thôn hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh của đất nước ta đang gặt hái nhiều kết quả quan trọng, xây dựng nông thôn mới phát triển bền vững, phấn đấu đạt chuẩn nâng cao và kiểu mẫu, thực sự mang lại cuộc sống vật chất, tinh thần ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh./.

(Một số nội dung sưu tầm từ Tạp chí Cộng sản điện tử) 

Ngọc Trinh, Thanh tra Sở